Η εξαφάνιση της Ρίτα Ρόμπερτς τη δεκαετία του ’90 παρέμενε μυστήριο μέχρι που η πρωτοβουλία της Ιντερπόλ “Identify Me” βοήθησε στην ταυτοποίηση της σορού της μέσω ενός τατουάζ
Λίγο αφότου η Ρίτα Ρόμπερτς μετακόμισε στην Ολλανδία από τη γενέτειρά της το Κάρντιφ, η οικογένειά της σταμάτησε να λαμβάνει τα γράμματα και τις καρτ ποστάλ της.
Στην αρχή, δεν υποψιάστηκαν τίποτα- ήταν άλλωστε οι αρχές της δεκαετίας του ’90 και δεν μπορούσες απλώς να σηκώσεις το τηλέφωνο ή να ρωτήσεις πώς ήταν κάποιος μέσω μιας εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων.
Αλλά πρώτα οι εβδομάδες και μετά οι μήνες πέρασαν χωρίς τίποτα άλλο παρά μόνο σιγή ασυρμάτου.
Η Ρίτα ήταν γύρω στα 30. Γνώριζε καλά την Ολλανδία, αφού την είχε επισκεφτεί πολλές φορές πριν από τη μετακόμιση, και δεν αποκλείεται να ήταν απορροφημένη στο να φτιάξει μια ζωή για τον εαυτό της ή απλώς να απολάμβανε το ότι επιτέλους έφυγε για τα καλά από την πατρίδα της.
Και όμως, μια αδιόρατη αίσθηση φόβου επέμενε. Ένα αεροπλάνο της El-Al συνετρίβη πάνω σε κτίριο κατοικιών στο Άμστερνταμ τον Οκτώβριο του 1992, και η οικογένεια της Ρίτα άρχισε να πιστεύει ότι μπορεί να ήταν ανάμεσα στα πολλά θύματα που δεν είχαν ακόμη ταυτοποιηθεί.
Η αδελφή της, η Ντόνα, δεν είχε πειστεί. Το ένστικτό της της έλεγε ότι δεν ήταν αυτή η απάντηση.
“Ήταν πιο εύκολο να σκεφτείς ότι πέθανε σε εκείνο το αεροπορικό δυστύχημα από το να αφήσεις το μυαλό σου να πάει σε σκοτεινά μέρη”, δήλωσε η Ντόνα, η αδελφή της Ρίτα Ρόμπερτς.
“Ίσως είχε βαρεθεί αυτή την οικογένεια, έφυγε, παντρεύτηκε κάποιον, πήγε να κάνει παιδιά – συνέχισε τη ζωή της”.
Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι ήρθαν στους Ρόμπερτς με κάθε είδους πληροφορίες, υποστηρίζοντας ότι την είχαν δει μέχρι και στο Μαρόκο. Η Ντόνα ξεκίνησε μια δική της αναζήτηση, ρωτώντας τους πάντες, από το Crimewatch του BBC και τον Στρατό Σωτηρίας μέχρι δικηγόρους στο Ρότερνταμ – ένα άλλο μέρος στο οποίο μπορεί να είχε μετακομίσει η Ρίτα – με την ελπίδα να εντοπίσει την αδελφή της.
Ωστόσο, δεν βρήκε τίποτα.
Η επίπονη αναζήτηση απαντήσεων τράβηξε μέχρι πέρυσι, όταν μια πρωτοβουλία της Ιντερπόλ με την ονομασία “Identify Me” δημοσιοποίησε 22 ανεξιχνίαστες υποθέσεις νεκρών γυναικών.
Μέσα σε δύο ημέρες, η οικογένεια της Ρίτα εντόπισε την εικόνα ενός οικείου τατουάζ με τριαντάφυλλο στις ειδήσεις. Επικοινώνησαν με την Ιντερπόλ και το πτώμα της Ρίτα ταυτοποιήθηκε.
Είχε βρεθεί στην Αμβέρσα το 1992, έχοντας δολοφονηθεί βίαια, αλλά οι αρχές δεν είχαν ποτέ διαπιστώσει ποια ήταν.
Τώρα, η Ιντερπόλ ξεκινάει μια ευρύτερη έρευνα, ζητώντας από τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να βοηθήσουν στην αναγνώριση 46 γυναικών – πολλές από τις οποίες πιστεύεται ότι έχουν δολοφονηθεί – σε έξι ευρωπαϊκές χώρες, με την ελπίδα να κλείσουν οι υποθέσεις των αγαπημένων τους και να λυθούν υποθέσεις που έχουν μείνει ανεξιχνίαστες.
«Μια ανάμνηση, μια πληροφορία, μια κοινή ιστορία»
Αυτό που αρχικά ήταν μια πρωτοβουλία του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Γερμανίας επεκτάθηκε στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, όπου οι αρχές πιστεύουν ότι οι απαντήσεις στις υποθέσεις μπορεί να βρίσκονται πέρα από τα σύνορα.
Η Ιντερπόλ και οι εγχώριες αρχές έχουν επιστρατεύσει όλα τα μέσα, χρησιμοποιώντας τα πάντα, από αναλύσεις DNA και βιομετρικά δεδομένα μέχρι μαγνητικές τομογραφίες και τεχνητή νοημοσύνη. Τώρα, είναι η σειρά του κοινού.
“Ο στόχος μας στην εκστρατεία Identify Me είναι απλός. Θέλουμε να ταυτοποιήσουμε τις νεκρές γυναίκες, να δώσουμε απαντήσεις στις οικογένειες και να αποδώσουμε δικαιοσύνη στα θύματα. Αλλά δεν μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας”, δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Ιντερπόλ, Γιούργκεν Στοκ.
“Γι’ αυτό απευθύνουμε έκκληση στο κοινό να συμμετάσχει στην προσπάθειά μας αυτή. Η βοήθειά τους μπορεί να κάνει τη διαφορά”.
“Ακόμη και η παραμικρή πληροφορία μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για την εξιχνίαση αυτών των ανεξιχνίαστων υποθέσεων. Είτε πρόκειται για μια ανάμνηση, μια πληροφορία ή μια κοινή ιστορία, η παραμικρή λεπτομέρεια θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκάλυψη της αλήθειας. Το κοινό θα μπορούσε να είναι το κλειδί για την αποκάλυψη ενός ονόματος, ενός παρελθόντος και για την απονομή δικαιοσύνης που έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό”.
Η αναζήτηση στο υλικό που παρέχει η Ιντερπόλ δεν είναι καθόλου εύκολη. Ξεφυλλίζετε τις κάρτες και κάθε υπόθεση σας προκαλεί ερωτήματα: Πώς πέθανε αυτή η γυναίκα; Ποιος τη σκότωσε και γιατί;
Τα ανακατασκευασμένα πρόσωπά τους φαίνονται να κοιτάζουν κατευθείαν τον θεατή, μερικά από αυτά σχεδόν χαμογελαστά – μια τρανταχτή αντίθεση με το γεγονός ότι πολλά από τα θύματα βρέθηκαν σε τέτοια κατάσταση που οι ερευνητές δυσκολεύονταν να συνθέσουν μια χρήσιμη εικόνα.
Γι’ αυτό, για κάποιους, επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν φωτογραφίες αντικειμένων που βρέθηκαν μαζί με τα πτώματα: ένα δαχτυλίδι με επιγραφή, ένα πολύχρωμο ρούχο, μια μαύρη ταξιδιωτική τσάντα στην οποία βρέθηκε ένα από τα πτώματα των θυμάτων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει μόνο ένα τατουάζ – όπως αυτό που χρησιμοποιήθηκε για την ταυτοποίηση της Ρίτα Ρόμπερτς.
Παρόλο που οι πληροφορίες που διαθέτουν είναι μερικές φορές μόνο ένα θραύσμα, οι εμπειρογνώμονες της Ιντερπόλ πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να είναι αρκετές για να ξυπνήσουν τη μνήμη κάποιου ή να ωθήσουν τους αγαπημένους του να επικοινωνήσουν.
Όλες οι πληροφορίες είναι ευπρόσδεκτες
Πέρυσι, οι ερευνητές έλαβαν σχεδόν 2.000 πληροφορίες και συνολικά 3 εκατομμύρια επισκέψεις στον ιστότοπο. Αυτή τη φορά, ελπίζουν να προσελκύσουν πολύ ευρύτερο ενδιαφέρον και καλωσορίζουν όλες τις υποδείξεις από το κοινό, όσο ασήμαντες κι αν φαίνονται.
“Έχουμε τρεις ή τέσσερις τύπους πληροφοριών που λαμβάνουμε”, δήλωσε στο Euronews ο Δρ François-Xavier Laurent από τη μονάδα DNA της Ιντερπόλ.
“Η πρώτη είναι από ανθρώπους που βρίσκονται κοντά σε κάποιον που εξαφανίστηκε.Και έτσι βλέπουν μια φωτογραφία ενός αντικειμένου ή το πρόσωπο κάποιου και στη συνέχεια γράφουν (σε εμάς) λέγοντας, νομίζω ότι θα μπορούσε να είναι η μητέρα μου, νομίζω ότι θα μπορούσε να είναι η αδελφή μου, θα μπορούσε να είναι το παιδί μου.
“Ο δεύτερος τύπος μηνύματος που λαμβάνουμε είναι από το κοινό – δεν γνωρίζουν πραγματικά το άτομο άμεσα, αλλά έχουν δει μια υπόθεση αγνοούμενου ατόμου στον ιστότοπο ή έχουν ψάξει στο Google, προσπαθώντας να βοηθήσουν την αστυνομία και στη συνέχεια βρήκαν ένα στοιχείο.
“Και στη συνέχεια, τα υπόλοιπα μηνύματα, μπορεί να είναι πληροφορίες σχετικά με κάτι που είδαν σε μια από τις φωτογραφίες, οπότε ίσως είδαν ένα είδος κοσμήματος και μετά λένε, ω, έχω ένα παρόμοιο, το αγόρασα σε αυτό το κατάστημα στη χώρα αυτή την ημερομηνία, οπότε ίσως αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει. Και, ξέρετε, μερικές φορές όντως βοηθάει”.
Σε αντίθεση με τη μυθοπλασία, όπου οι σκληροί ντετέκτιβ θυμώνουν όταν τους πλησιάζουν ερασιτέχνες ντετέκτιβ του διαδικτύου, στην πραγματική ζωή, η Ιντερπόλ θέλει να ακούσει τους πάντες.
“Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας με οποιαδήποτε ένδειξη, διότι εξετάζουμε κάθε μήνυμα και πιστεύουμε πραγματικά ότι το κοινό μπορεί να μας βοηθήσει να κλείσουμε κάποιες από αυτές τις υποθέσεις”, δήλωσε ο δρ. Laurent.
“Ορισμένες γυναίκες δολοφονήθηκαν σε πολύ απομακρυσμένο μέρος, για παράδειγμα, δεν είχαν σχεδόν τίποτα πάνω τους. Δεν υπάρχει κανένα σημερινό στοιχείο που θα μπορούσε να βοηθήσει στην ταυτοποίηση. Έτσι πιστεύουμε πραγματικά ότι κάπου κάποιος στον πλανήτη γνωρίζει κάτι”.
Στο οικογενειακό βίντεο VHS που παραχώρησε η Ντόνα Ρόμπερτς, ξεχωρίζει αμέσως η Ρίτα, μια νεαρή, χαμογελαστή γυναίκα, καθώς μπαίνει στο δωμάτιο και κάθεται στον καναπέ. Σύντομα, ένας σκύλος έρχεται κοντά της και σκαρφαλώνει στην αγκαλιά της. Όλοι στο δωμάτιο ξεσπούν σε γέλια.
“Η Ρίτα ήταν μια σκληρή, ανεξάρτητη γυναίκα και δεν ανεχόταν ανοησίες. Υπερασπιζόταν την οικογένεια και τους φίλους της”, είπε η Ντόνα. “Ήταν μια χαρούμενη προσωπικότητα, η ζωή της ήταν γεμάτη χρώμα και έφερε χρώμα στη ζωή μου.
“Θα είναι πάντα κομμάτι του ανθρώπου που είμαι σήμερα”, λέει η Ντόνα.