Ανατολικό Τιμόρ: Ενθουσιώδης υποδοχή στον Πάπα Φραγκίσκο

Θερμή υποδοχή επεφύλαξαν την Δευτέρα στον Πάπα Φραγκίσκο οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ, καθώς ο Ποντίφικας έφθασε στην χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας για να ενισχύσει την ανάκαμψή της από τον αιματηρό πόλεμο για την ανεξαρτησία της και να τιμήσει την ανάπτυξή της έπειτα από μια εικοσαετία ανεξαρτησίας από την ινδονησιακή κυριαρχία.

Παρά τις υψηλές θερμοκρασίες, οι κάτοικοι του Ανατολικού Τιμόρ συνέρρευσαν στην διαδρομή του Πάπα από το αεροδρόμιο προς την πόλη, κρατώντας σημαίες της χώρας τους και του Βατικανού, ενώ προσπαθούσαν να προστατευθύν από τον ήλιο κάτω από ομπρέλες που είχαν τα χρώματα της Αγίας Έδρας, κίτρινο και λευκό, και φώναζαν συνθήματα υπέρ του. Πολλοί φορούσαν μπλούζες που πάνω τους είχαν τυπωμένο το πρόσωπο του 87χρονου Ποντίφικα, ο οποίος έδειχνε να απολαμβάνει το καλωσόρισμα.

Στον τρίτο σταθμό της περιοδείας του στην νοτιοαατολική Ασία και την Ωκεανία τον Πάπα Φραγκίσκο υποδέχθηκαν στο αεροδρόμιο ο πρόεδρος Χοσέ Ράμος-Όρτα και ο πρωθυπουργός Χανάνα Γκουσμάο, δύο εμβληματικές μορφές του αγώνα του Ανατολικού Τιμόρ για την ανεξαρτησία, που είχαν και κατ’ ιδίαν συνάντηση μαζί του.

Το κατά πλειοψηφία καθολικό Ανατολικό Τιμόρ, μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου και το νεότερο κράτος της Ασίας, ανυπομονούσε για την άφιξη του Πάπα Φραγκίσκου, η οποία σχεδόν συμπίπτει με την συμπλήρωση 22 ετών από το δημοψήφισμα που άνοιξε τον δρόμο για την ανεξαρτησία της χώρας από την Ινδονησία.

Η τελευταία φορά που Προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας επισκέφθηκε την περιοχή ήταν πριν 35 χρόνια και οι συνθήκες ήταν ριζικά διαφορετικές. Το 1989, όταν το Ανατολικό Τιμόρ είχε επισκεφθεί ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’, η χώρα ήταν ακόμη υπό ινδονησιακή κατοχή και αγωνιζόταν για την ανεξαρτησία της.

Μία δεκαετία αργότερα, όταν οι κάτοικοι ψήφισαν συντριπτικά υπέρ της ανεξαρτησίας τους, η απάντηση του ινδονησιακού στρατού ήταν μια εκστρατεία καμμένης γης που συγκλόνισε την διεθνή κοινότητα, καθώς οδήγησε στην καταστροφή του 80% των υποδομών της χώρας. Στα 24 χρόνια της ινδονησιακής κυριαρχίας υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν περίπου 200.000 άνθρωποι.

Η επίσκεψη τότε του Πάπα Ιωάννη Παύλου είχε κορυφωθεί στην πραγματοποίηση Λειτουργίας στην ακτή κοντά στην πρωτεύουσα Ντίλι και συνέβαλε στο να γίνουν διεθνώς αντιληπτά όσα περνούσαν οι πολίτες του Ανατολικού Τιμόρ και το καθεστώς καταπίεσης της ινδονησιακής κατοχής.

Εκτός της τραυματικής παρακαταθήκης του Ανατολικού Τιμόρ, ο Πάπας θα πρέπει να αντιμετωπίσει άλλη μία που αφορά πολύ περισσότερο το Βατικανό. Στον επίσκοπο Κάρλος Χιμένες Μπέλο, ακόμη μια εμβληματική μορφή του απελευθερωτικού αγώνα που μάλιστα είχε μοιραστεί με τον Όρτα το Νόμπελ Ειρήνης το 1996, είχαν επιβληθεί κυρώσεις το 2020 για σεξουαλική κακοποίηση αγοριών. Οι κυρώσεις αφορούσαν μεταξύ άλλων απαγόρευση εθελούσιας επικοινωνίας με ανηλίκους και είχαν επιβληθεί υπό συνθήκες μυστικότητας, με το Βατικανό να τις παραδέχεται δύο χρόνια μετά.

Παρά τις κυρώσεις, οι πολίτες του Ανατολικού Τιμόρ είτε απορρίπτουν είτε υποτιμούν τους ισχυρισμούς των θυμάτων, ενώ κάποιοι εξέφραζαν την ελπίδα ο Μπέλο, ο οποίος ζει μόνιμα στην Πορτογαλία, να είναι παρών στην υποδοχή του Πάπα.

Επιπλέον, ο Αμερικανός ιεραπόστολος Ρίτσαρντ Ντάσμπακ, ιερέας που έχει πλέον καθαιρεθεί από την εκκλησία, αν και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην διάσωση ζωών κατά την διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα, επί του παρόντος εκτίει ποινή 12ετούς κάθειρξης σε φυλακή του Ανατολικού Τιμόρ, διότι κακοποιούσε μη προνομιούχα κορίτσια.

Μιλώντας στο Associated Press εν όψει της άφιξης του Ποντίφικα, ο Ράμος-Όρτα δήλωσε ότι η επίσκεψη του Πάπα δεν ήταν η καλύτερη στιγμή για να επανεξεταστούν τα σκάνδαλα τη εκκλησίας. Όπως είπε, αν και εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Βατικανού, το να μιλήσει ο Φραγκίσκος για το ζήτημα της κακοποίησης κατά την επίσκεψή του «θα ήταν σα να δικάζουμε κάποιον δεύτερη φορά».

Το 1975, όταν η Πορτογαλία αποχώρησε από το Ανατολικό Τιμόρ ως αποικιοκρατική δύναμη και η Ινδονησία εισέβαλε στη χώρα, μόλις το 20% των κατοίκων ήταν καθολικοί. Σήμερα, από τους 1,3 εκατομμύρια κατοίκους το 98% ασπάζονται το καθολικό δόγμα, γεγονός που καθιστά το Ανατολικό Τιμόρ την πιο καθολική χώρα στον κόσμο εκτός του Βατικανού.