Γιάκουμπ Ορλίνσκι: «Οι νέοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει πόσο χρειάζονται την κλασική μουσική»

Η αγγελική του φωνή θα ακουστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο Γιάκουμπ Γιόζεφ Ορλίνσκι^[1], ο διάσημος κόντρα τενόρος έρχεται στο Ηρώδειο την Τρίτη 16 Ιουλίου^[2], στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου για να παρουσιάσει ένα ελκυστικό πρόγραμμα με πρώιμα έργα μπαρόκ μουσικής του 17ου αιώνα, με τίτλο «Beyond».

Δίπλα στον πολυβραβευμένο Πολωνό σούπερ σταρ θα βρεθούν οι Il Pomo d’Oro^[3], το καταξιωμένο μουσικό σύνολο που ιδρύθηκε το 2012 από φημισμένους δεξιοτέχνες στον τομέα της ιστορικής μουσικής ερμηνείας.

Ο Ορλίνσκι γεννήθηκε στη Βαρσοβία, πριν από 33 χρόνια. Και δεν λάμπει μόνο στο χώρο της όπερας, αφού ασχολείται εδώ και πολλά χρόνια και με το breakdance, αποσπώντας διεθνείς διακρίσεις. Τον συναντήσαμε λίγες μέρες πριν τη συναυλία στο Ηρώδειο και ξεκινήσαμε τη συνομιλία μας από τις μουσικές του σπουδές και την αγάπη του για το λυρικό τραγούδι:

Πότε μπήκε η μουσική στη ζωή σας;

Πιστεύω ότι η μουσική είναι γύρω μας, από την αρχή της ύπαρξής μας. Αλλά ναι, άρχισα τις μουσικές μου σπουδές από μια ερασιτεχνική χορωδία. Ήταν μια χορωδία εκκλησιαστικών ύμνων και μου άρεσε πολύ. Αυτό έγινε όταν ήμουν οκτώ, εννέα χρονών. Πήγαινα σε ένα κανονικό σχολείο, αλλά μετά το σχολείο πήγαινα δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα σε αυτή τη χορωδία κι έκανα μαθήματα. Ήταν πολύ διασκεδαστικό για μένα, γιατί υπήρχαν παιδιά στην ηλικία μου, αλλά και νέοι 21, 22, ακόμη 23 ετών. Οπότε έπρεπε αμέσως να συνεργαστείς με ανθρώπους που ήταν πολύ μεγαλύτεροι από εσένα. Αυτό ήταν εξαιρετικό δώρο. Μου προσέφερε πολλά.

-Πότε όμως ξεκίνησε η επαγγελματική σας σταδιοδρομία;

Ξεκίνησε στην ουσία στο τρίτο έτος των σπουδών μου. Αυτό ήταν το σημείο, όπου αντιλήφθηκα ξεκάθαρα ότι αυτό είναι που θέλω να κάνω για να ζήσω, και ότι με αυτό θέλω να ασχοληθώ. Τραγουδούσα στη χορωδία, αλλά ταυτόχρονα έπαιζα τένις. Έκανα πατίνια και μετά skateboard, snowboard, σκι, ακροβατικά, καποέιρα. Τότε ανακάλυψα το breakdance. Η μουσική ήταν πάντα στη ζωή μου. Σε όλη τη διαδρομή μου, η μουσική ήταν εκεί. Έτσι αποφάσισα, ότι αφού δεν ήξερα τι θα κάνω στη ζωή μου, ας πάω λοιπόν σε ένα μουσικό πανεπιστήμιο. Δεν κατάφερα να περάσω στην αρχή, αλλά τελικά μπήκα. Σπούδασα τρία χρόνια και μου άρεσε πάρα πολύ το αντικείμενο. Ήθελα πραγματικά να γίνω καλύτερος, αλλά δεν ήμουν εξαιρετικός. Πραγματικά δεν ήμουν σπουδαίος. Μου έδινε μεγάλη ικανοποίηση, αλλά δεν ήμουν πραγματικά σίγουρος, αν αυτός είναι ο τρόπος, αν αυτό είναι κάτι που θέλω να κάνω για να ζήσω.

Αν αυτό με κάνει ευτυχισμένο κι αν θα μπορώ ουσιαστικά να το κάνω, επειδή υπάρχουν γύρω μας τόσοι πολλοί σπουδαίοι μουσικοί και τραγουδιστές. Αλλά ναι, μετά τον τρίτο χρόνο άρχισα να ταξιδεύω αρκετά, κυρίως στην Ευρώπη για διαγωνισμούς. Δεν τους κέρδιζα. Συνήθως με έκοβαν μετά τον πρώτο γύρο, αλλά αισθανόμουν ότι αυτό είναι που θέλω. Αυτή η δουλειά μου αρέσει ακόμα περισσότερο, λόγω των ταξιδιών. Μου αρέσει να ταξιδεύω, να γνωρίζω ανθρώπους, το φαγητό. Μου αρέσει το φαγητό και μου αρέσει το ελληνικό φαγητό. Θεέ μου! Δεν μπορώ να περιμένω άλλο! Τέλος πάντων! Ναι! Λατρεύω αυτά τα πράγματα. Και επίσης το να μοιράζομαι, επειδή το τραγούδι έχει να κάνει επίσης με το να μοιράζεσαι. Αυτό είναι κάτι που είναι πολύ σημαντικό για μένα, ότι βρίσκω κομμάτια που είναι πολύ όμορφα. Και δεν χρειάζεται να γνωρίζεις τι αφορά το κάθε κομμάτι. Αλλά μπορώ κατά κάποιο τρόπο μέσω της ερμηνείας μου να σας κάνω να νιώσετε όμορφα. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό για μένα.

-Πότε άλλαξε όλο αυτό στη ζωή σας; Πότε καταλάβατε ότι έχετε μια εξαιρετική φωνή και ότι θα ασχολείστε με το λυρικό τραγούδι από εκεί και πέρα;

Δεν ξέρω πραγματικά, γιατί είμαι κόντρα τενόρος. Δεν έχω μια πολύ συνηθισμένη φωνή. Στις μέρες μας όμως έχουμε όλο και περισσότερους κόντρα τενόρους. Λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, και της έκθεσης που υπάρχει, περισσότεροι άνθρωποι είναι έτοιμοι να ακούσουν αυτό το είδος της φωνής. Γιατί όταν ξεκίνησα τη δική μου πορεία, μου συνέβη ένα τρελό περιστατικό, όταν τραγούδησα σε μια από τις πρώτες μου συναυλίες. Ήμουν στο δεύτερο έτος του πτυχίου στην Πολωνία. Είχαμε ένα είδος συναυλίας στην τάξη, σε μια, όπως λέμε, Εστία Πολιτισμού. Είναι ένα μέρος όπου γίνονται διαφορετικές πολιτιστικές δραστηριότητες. Και υπήρχαν, δεν ξέρω, οκτώ άτομα στο κοινό. Αρχικά τραγούδησε η φίλη μου η σοπράνο. Μετά ακολούθησε ο φίλος μου ο τενόρος και μετά τραγούδησα εγώ.

Όταν έβγαλα λοιπόν τον πρώτο μου ήχο, όταν παρήγαγα τον πρώτο μου ήχο, δύο θεατές, δύο ηλικιωμένες κυρίες αντέδρασαν: «Ω, όχι! Αυτό είναι παράξενο, Αυτό ακούγεται αλλόκοτο». Και έφυγαν από την αίθουσα! Έφυγαν! Ήταν εντελώς αποθαρρυντικό για μένα. Ήταν περίεργο, αλλά δεν ήταν έτοιμες για κάτι τέτοιο. Δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν σε μια φωνή που φτάνει σε τόσο υψηλό τονικό ύφος και ακούγεται κάπως σαν γυναικεία. Και να βλέπουν έναν άντρα μπροστά τους. Για κάποιον κόσμο είναι έντονη η αντίθεση και είναι πολύ περίεργο. Αλλά την ίδια στιγμή, σήμερα, περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν γι’ αυτό και υπάρχει τόση πολλή μουσική για να εξερευνήσει κανείς με αυτόν τον τύπο φωνής και ναι, είναι διασκεδαστικό. Οπότε, δεν υπάρχει μια πολύ συγκεκριμένη στιγμή που αποφάσισα, ότι «Εντάξει, έχω μια τρομερά καλή φωνή. Μου αρέσει κι αυτό θα κάνω», γιατί εξακολουθώ να δουλεύω πολύ. Είμαι 33 ετών. Είμαι ακόμα πολύ νέος και απλά απολαμβάνω τη διαδρομή, γιατί είναι τόσο όμορφο να ταξιδεύω στον κόσμο και να το κάνω με τους φίλους μου και απλά να μοιράζομαι μουσική με ανθρώπους που διψούν γι’ αυτή.

-Το μεγαλύτερο μέρος του ρεπερτορίου σας αφορά στη μουσική Μπαρόκ. Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για εσάς, όταν τραγουδάτε αυτή τη μουσική; Επειδή είναι μια πολύ ιδιαίτερη μουσική.

Είναι όντως μια ιδιόμορφη μουσική, αλλά επίσης είναι μια εξαιρετικά καλογραμμένη και όμορφη μουσική. Κατά τη γνώμη μου, η μουσική μπαρόκ, γενικά, είναι πολύ καθαρή σε συναισθήματα. Κάποια από τα πράγματα, έχουν να κάνουν με τη φωνητική δεξιοτεχνία. Για παράδειγμα, έχουμε την aria di bravura, όπου απλά επιδεικνύεις τις δυνατότητές σου. Κάνεις ό,τι θέλεις. Είναι πολύ διασκεδαστικό και είναι κάτι που απολαμβάνει το κοινό. Αλλά υπάρχουν πολλές άριες, που είναι τόσο όμορφα γραμμένες και είναι απλά πολύ αγνές. Έχουν αιχμαλωτίσει το συναίσθημα, που όπως σας είπα, δεν χρειάζεται να ξέρετε τι είναι αυτό για το οποίο τραγουδάω, αλλά σας εντυπωσιάζουν. Δεν ξέρω γιατί, αλλά με συγκινεί. Ούτε εσείς δεν ξέρετε γιατί. Αλλά μετά, αν διαβάσεις λίγα πράγματα γι’ αυτή την άρια, τότε θα καταλάβεις γιατί. Ίσως γι’ αυτό. Αλλά μου αρέσει πραγματικά να ψάχνω για νέα κομμάτια μουσικής, επειδή έχω την εντύπωση ότι μερικές φορές είμαστε κολλημένοι με ορισμένα μπαρόκ κομμάτια, όπως είναι για παράδειγμα οι «Τέσσερις εποχές» του Βιβάλντι. Όλοι λένε: «Α ωραία! Έχετε στο πρόγραμμα τις τέσσερις εποχές». Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο «Μεσσίας» του Χέντελ. Ή το «Stabat Mater» του Περγκολέζι. Υπάρχουν όμως τόσα πολλά άλλα έργα.

-Δεν είστε μόνο τραγουδιστής της όπερας, χορεύετε επίσης breakdance. Πώς συνδυάζετε αυτά τα δύο;

Το βρίσκω πολύ ανακουφιστικό να κάνω και τα δύο αυτά πράγματα, γιατί μερικές φορές, ο κόσμος της κλασικής μουσικής είναι πολύ δύσκολος. Οπότε είναι καλό να απελευθερώνεις ενέργεια όχι μόνο κακή ενέργεια, αλλά και καλή ενέργεια. Οπότε πάω και κάνω εξάσκηση με την ομάδα μου και είναι όλα πολύ διασκεδαστικά. Ή είμαι στο Παρίσι, για παράδειγμα και είμαι εκεί για δύο μήνες, λόγω της νέας όπερας που συμμετείχα (Η «Ολυμπιάδα» του Βιβάλντι)^[4]. Μεταξύ των προβών, πηγαίνω για εξάσκηση με την τοπική σκηνή hip hop. Βρίσκω εκεί μερικούς χορευτές και απλά κάνω εξάσκηση μαζί τους. Όταν είμαι στη Ζυρίχη, κάνω το ίδιο. Όταν είμαι στο Μόναχο, κάνω το ίδιο. Όταν είμαι στη Νέα Υόρκη, κάνω το ίδιο. Είναι εξαιρετικά απολαυστικό να έχεις να κάνεις αυτό το διαφορετικό πράγμα, γιατί αλλιώς είσαι κολλημένος όλη την ώρα μόνο στο ένα: απλά να τραγουδάς. Αυτή είναι η παράσταση που πρέπει να κάνω, αυτή είναι η δουλειά μου. Και μετά απλά χαλαρώνεις και απολαμβάνεις.

-Πιστεύετε ότι χρειάζεται να υπάρξουν αλλαγές στον κόσμο της όπερας, ώστε να προσελκύσουμε νεαρότερο κοινό;

Νομίζω ότι το πρόβλημα είναι ότι μερικές φορές οι νεότεροι άνθρωποι, καθώς μιλάω με το νεαρό κοινό, δεν συνειδητοποιούν καν ότι τη χρειάζονται, ότι τους λείπει, όπως αρέσει και σε εμένα να πηγαίνω σε ένα φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής και να διασκεδάζω, μέχρι τις 10 το πρωί, όλη τη νύχτα, γιατί είναι πολύ διασκεδαστικό. Σου προκαλεί συγκεκριμένα συναισθήματα που δεν είναι τα ίδια, όταν ακούς μια όπερα ή μια συμφωνία, ή όταν πας θέατρο για μια παράσταση. Όλα αυτά είναι διαφορετικές εμπειρίες. Οπότε είναι πολύ σημαντικό για μένα μερικές φορές να βοηθάω το κοινό και να του λέω: «Δοκίμασε, άκουσε και θα δεις τότε αν σου αρέσει ή όχι, αν το χρειάζεσαι, ή δεν το χρειάζεσαι».

Αυτό λειτουργεί γιατί τις περισσότερες φορές, λόγω της παρουσίας μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά στο Instagram, υποθέτω ότι προσελκύω αρκετό νέο κοινό, που δεν είναι πολύ εξοικειωμένο με τον κλασικό κόσμο, όπως είναι η κλασική μουσική. Και έρχονται και μου λένε: «Ουάου! Αυτό είναι τέλειο! Δεν ήξερα καν ότι χρειάζομαι την κλασική μουσική, ότι μου δημιουργεί όλα αυτά τα συναισθήματα. Ότι μου δίνει αυτή τη διαύγεια του μυαλού ή μερικές φορές, με αποκοιμίζει και ονειρεύομαι τρελά πράγματα». Είναι όλα καλά. Κι εγώ αποκοιμιέμαι μερικές φορές. Είναι φυσιολογικό. Στην πραγματικότητα όμως χαλαρώνω καλύτερα, όταν απολαμβάνω την παράσταση. Όταν όλα είναι τόσο τέλεια, λέω στο ευαυτό μου «Θεέ μου, αυτό είναι τόσο καλό»! Και είμαι μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας και αυτό είναι όμορφο. Οπότε ναι! Μερικές φορές οι νέοι δεν ξέρουν ότι χρειάζονται την κλασική μουσική και ότι τη θέλουν. Οπότε πρέπει απλά να τους δώσεις, μια ευκαιρία.

Ο Ορλίνσκι έχει παράλληλα μια πολύ πετυχημένη διαδρομή ως μοντέλο, αλλά και ως influencer στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχει συνεργαστεί με πολλές σημαντικές εταιρίες και διεθνή brands (Netflix, Louis Vuitton, BMW, Lacoste, Levi’s, MAC).

Η μουσική είναι όμως πάντα στο κέντρο της ζωής του. Η πιο απόκοσμα όμορφη φωνή στον πλανήτη, όπως έχει χαρακτηριστεί, δεν έχει σταματήσει να πειραματίζεται και να αναζητεί νέες μουσικές φόρμες. Πώς καταφέρνει να προστατεύσει το δώρο που του έχει δοθεί;

«Δεν είναι καθόλου εύκολο. Χρειάζεται δουλειά. Είναι πολύ δύσκολη δουλειά. Και στην πραγματικότητα, όταν είσαι τραγουδιστής δεν είναι τόσο εύκολο, γιατί στην πραγματικότητα όλα έχουν αντίκτυπο στη φωνή σου. Έτσι, αν πίνω αυτό το είδος του καφέ ή ένα διαφορετικό είδος καφέ ή αν τρώω φρούτα, κάποια έχουν τόση οξύτητα που νιώθεις να επηρεάζουν τη φωνή σου. Λοιπόν, πρώτα απ’ όλα, πρέπει να ξέρεις πολύ καλά τον εαυτό σου, να ξέρεις πραγματικά τον εαυτό σου, γιατί τότε ξέρεις τι να κάνεις για να είσαι σε θέση να αποδίδεις με τον καλύτερο τρόπο κάθε φορά. Έτσι αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα: να αναλύω συνεχώς τον εαυτό μου. Και μετά έχει να κάνει με τη μνήμη των μυών. Οπότε, πρέπει να εξασκείσαι, αλλά να το κάνεις έξυπνα. Δεν χρειάζεται να δουλεύεις πολύ σκληρά και για πολλή ώρα. Πρέπει να δουλεύεις έξυπνα. Χρειάζεται πειθαρχία. Επειδή λοιπόν ξέρω το μελλοντικό πρόγραμμα συναυλιών, ξέρω πώς να δουλεύω. Είμαι ακόμη πολύ νέος και έχω πολλά να μάθω. Ευτυχώς έχω τους καθηγητές κοντά μου»».

Ο Πολωνός κόντρα τενόρος συνεργάζεται με το μουσικό σχήμα Il Pomo d’Oro από το 2018. Στην Αθήνα θα μας παρουσιάσουν τον τελευταίο τους δίσκο, που έχει τίτλο «Beyond», που κυκλοφόρησε το 2023. Οι Times τον συμπεριέλαβαν στα καλύτερα άλμπουμ κλασικής μουσικής της περσινής χρονιάς. Οι συναυλίες τους είναι sold out σε όλο τον κόσμο και αποτελούν πραγματική αποκάλυψη:

«Λατρεύω το μουσικό σχήμα Il Pomo d’Oro. Κυριολεκτικά τους λατρεύω. Οι τύποι είναι τρομερά διασκεδαστικοί και είναι πολύ επαγγελματίες. Αυτό είναι το σημαντικότερο πράγμα. Είναι εξαιρετικά καλοί μουσικοί. Γίναμε πολύ καλοί φίλοι και πρέπει να πω ότι αυτό είναι κάτι που εκτιμώ περισσότερο. Έτσι ταξιδεύω, βλέπω μέρη, τρώω διαφορετικά φαγητά και το κάνω με φίλους, γιατί έτσι δεν αισθάνομαι μόνος. Είναι συναρπαστικό, γιατί μπορείς να μοιραστείς με τους φίλους σου την ομορφιά αυτής της δουλειάς και την ομορφιά της συνάντησης με όλους αυτούς τους ανθρώπους και με όλα αυτά τα μέρη. Δεν είναι δεδομένο. Μερικοί από τους συναδέλφους που είναι φίλοι μου απλά νιώθουν μόνοι, επειδή πηγαίνουν σε ένα μέρος, τραγουδούν, αλλά δεν απολαμβάνουν πραγματικά την στιγμή με μια παρέα φίλων. Και αυτό είναι κάτι που πραγματικά μου αρέσει πολύ».

-Στην Αθήνα, θα μας παρουσιάσετε το τελευταίο σας άλμπουμ που έχει τίτλο «Beyond». Τι αφορά και τι θα δούμε και θα ακούσουμε στο Ηρώδειο την Τρίτη το βράδυ;

Η βασική ιδέα που κρύβεται πίσω από αυτό το άλμπουμ ήταν να φτιάξουμε μια συνεχή ιστορία. Οπότε δεν είναι μια συναυλία όπως την φαντάζεστε: Ότι δηλαδή υπάρχει μια άρια, κάποιος τραγουδάει και μετά χειροκροτάμε και όλοι είναι ευτυχισμένοι, ή δεν χειροκροτούν επειδή δεν τους αρέσει. Η δομή της παράστασης είναι κατασκευασμένη με τέτοιο τρόπο που, αν δεν ξέρετε αυτά τα κομμάτια, κάναμε ένα ταξίδι που όταν το πρώτο κομμάτι τελειώνει, το δεύτερο ξεκινάει. Και έτσι υπάρχει μια συνέχεια.

Οπότε δεν σταματάει ποτέ στην πραγματικότητα. Και υπάρχει μια πλήρης αφήγηση, υπάρχει δράση, υπάρχει λίγη κίνηση, σκοτάδι, υπάρχουν όλα αυτά τα πράγματα που συμβαίνουν πουν δεν συναντάς πραγματικά σε μια κανονική συναυλία κλασικής μουσικής. Έτσι είμαι πολύ περήφανος για τον κάθε μουσικό ο οποίος συμμετέχει τόσο πολύ στη διαδικασία της δημιουργίας της παράστασης, αλλά και περήφανος για αυτό το πρόγραμμα, επειδή είναι εξαιρετικά όμορφο και αφηγείται ουσιαστικά μια πολύ όμορφη ιστορία αγάπης.

References

1. ^{^} Γιάκουμπ Γιόζεφ Ορλίνσκι (www.jakubjozeforlinski.com)
2. ^{^} στο Ηρώδειο την Τρίτη 16 Ιουλίου (aefestival.gr)
3. ^{^} Il Pomo d’Oro (www.ilpomodoro.org)
4. ^{^} Η «Ολυμπιάδα» του Βιβάλντι) (www.theatrechampselysees.fr)