Το Ιράν έχει περιορίσει την ικανότητα του πυρηνικού παρατηρητηρίου του ΟΗΕ να διενεργεί κατάλληλους ελέγχους στις πυρηνικές δραστηριότητές του και ο οργανισμός αντιμετωπίζει μια σειρά άλλων εμποδίων που έχει επιβάλει η Τεχεράνη.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ επικεφαλής του Παρατηρητηρίου του ΟΗΕ για τα πυρηνικά Ραφαέλ Γκρόσι βρίσκεται στο Ιράν επιδιώκοντας αυστηρότερους ελέγχους στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.
Η ΙΑΕΑ αντιμετωπίζει αυξανόμενες δυσκολίες στην παρακολούθηση του ραγδαία εξελισσόμενου πυρηνικού προγράμματος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, που επιδεινώνεται από τις εντάσεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή λόγω του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς.
Ο Γκρόσι έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η Τεχεράνη διαθέτει αρκετό ουράνιο σε επίπεδα τέτοια, ώστε να κατασκευάσει “αρκετές” πυρηνικές βόμβες.
Όμως ο επικεφαλής του οργανισμού ατομικής ενέργειας του Ιράν δήλωσε ότι η συνεργασία με τον ΙΑΕΑ και η τήρηση της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων “βρίσκονται στην κορυφή των πολιτικών και της στρατηγικής της Ισλαμικής Δημοκρατίας”.
“Το 22% των επιθεωρήσεων του ΙΑΕΑ πραγματοποιείται στο Ιράν. Αυτός ο όγκος επιθεωρήσεων δεν έχει γίνει ποτέ σε καμία χώρα σε όλη την ιστορία”, δήλωσε ο Μοχαμάντ Εσλάμι.
Αλλά σε συμφωνία με τους αξιωματούχους που πάντα υποστήριζαν ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι για ειρηνικούς σκοπούς, πρόσθεσε ότι η Τεχεράνη “θα επεκτείνει την πυρηνική τεχνολογία με αποφασιστικότητα”.
Όμως το Ιράν έχει περιορίσει την ικανότητα του ΙΑΕΑ να διενεργεί κατάλληλους ελέγχους στις πυρηνικές του δραστηριότητες και ο οργανισμός του ΟΗΕ αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις, από την αποτυχία της Τεχεράνης να εξηγήσει τα ίχνη ουρανίου που βρέθηκαν σε μη δηλωμένες τοποθεσίες έως την απαγόρευση σχεδόν όλων των κορυφαίων εμπειρογνωμόνων του ΙΑΕΑ για τον εμπλουτισμό.
Συμφωνία ορόσημο
Η πυρηνική συμφωνία ορόσημο, επίσημα γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, υπογράφηκε από το Ιράν και τις βασικές δυτικές χώρες μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2015.
Με τη συμφωνία αυτή το Ιράν έλαβε ελάφρυνση των κυρώσεων με αντάλλαγμα την επιβολή περιορισμών στις πυρηνικές του δραστηριότητες, ιδίως στον βαθμό στον οποίο εμπλουτίζει ουράνιο.
Όμως η συμφωνία εκτροχιάστηκε το 2018, όταν ο τότε πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από αυτήν, χαρακτηρίζοντάς την “τη χειρότερη συμφωνία στην ιστορία”.
Στη συνέχεια, ο Λευκός Οίκος επανέφερε μια σειρά νέων κυρώσεων στο Ιράν, υιοθετώντας μια εκστρατεία “μέγιστης πίεσης” σε μια προσπάθεια να αναγκάσει τη χώρα να περιορίσει τις πυρηνικές της δραστηριότητες.
Η εκστρατεία αυτή είχε το αντίθετο αποτέλεσμα, οδηγώντας το Ιράν όλο και πιο μακριά από τις δεσμεύσεις του στο πλαίσιο της συμφωνίας.