Ελλάδα: Το μεγάλο στοίχημα της φετινής αντιπυρικής περιόδου

Το ελικόπτερο της πυροσβεστικής υπηρεσίας κάνει ρίψεις νερού σε δασική περιοχή στο Κρύο Πηγάδι στα Βίλια της Δυτικής Αττικής.

Επί τόπου βρίσκονται και επίγειες δυνάμεις της πυροσβεστικής υπηρεσίας που επιχειρούν να θέσουν υπό έλεγχο την πυρκαγιά.

Δεν είναι μια ακόμη φωτιά σε δασική έκταση στην Ελλάδα, αλλά μια άσκηση του πυροσβεστικού σώματος που κατέγραψε το διεθνές πρακτορείο ειδήσεων Associated Press, με αφορμή την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου.

Πορτοκαλί καπνός χρησιμοποιήθηκε ως προσομοίωση της πυρκαγιάς, έτσι ώστε να δημιουργηθούν όσο το δυνατόν πιο πραγματικές συνθήκες που θα βοηθήσουν στην προετοιμασία του πυροσβεστικού σώματος.

Ο σχεδιασμός δεν είναι μάταιος, εάν ληφθεί υπόψη πως ήδη από τον Μάρτιο στην Ελλάδα ξέσπασαν οι πρώτες δασικές πυρκαγιές που προκάλεσαν τη μεγάλη κινητοποίηση των αρχών.

Ο αντιπύραρχος Ιωάννης Κολοβός, διοικητής της 1ης Ειδικής Μονάδας Δασικών Επιχειρήσεων μιλά για επιμήκυνση της δύσκολης περιόδου με την εκδήλωση πυρκαγιών.

«Η αντιπυρική περίοδος έχει ξεκινήσει πρόωρα, έχει παραταθεί τα τελευταία πέντε χρόνια, ας πούμε. Και αυτό το τρέχον έτος, το έτος, 2024, η αντιπυρική περίοδος έχει ήδη ξεκινήσει, πρακτικά τον Μάρτιο”, υπογραμμίζει ο κ. Κολοβός.

Το νέο επιχειρησιακό δόγμα και το εξοπλιστικό πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ»

Το νέο επιχειρησιακό δόγμα αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών περιλαμβάνει την ταχύτερη απόκριση στο πεδίο, με περισσότερες δυνάμεις, την πρόληψη, την καλύτερη επιχειρησιακή οργάνωση και την άμεση κινητοποίηση των εναέριων μέσων.

Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας αναφέρεται στο στοίχημα της αντιμετώπισης των πυρκαγιών, αναγνωρίζοντας πως τα πρώτα σημάδια δείχνουν μια δύσκολη χρονιά.

«Φέτος θα αντιμετωπίσουμε μια πολύ δύσκολη αντιπυρική περίοδο. Οι συνθήκες είναι τέτοιες, η κλιματική κρίση είναι εδώ. Είχαμε έναν άνυδρο χειμώνα, υπάρχει ξηρασία. Το καταλαβαίνουμε αυτό γιατί και πέρυσι αντιμετωπίσαμε μια δύσκολη αντιπυρική περίοδο και προσπαθούμε να ετοιμαστούμε με το μέγιστο των δυνατοτήτων μας για να τα καταφέρουμε», σημειώνει.

Με την συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα έχει ξεκινήσει το εξοπλιστικό πρόγραμμα πολιτικής προστασίας ΑΙΓΙΣ ύψους 2,1 δισ. ευρώ για την αναμόρφωση της επιχειρησιακής ικανότητας της χώρας να αντιμετωπίζει πυρκαγιές.

Έχουν παραγγελθεί νέα πυροσβεστικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, drone, πυροσβεστικά οχήματα και ένα δίκτυο αισθητήρων με βάση την τεχνητή νοημοσύνη για την έγκαιρη ανίχνευση σημάτων καπνού και πλημμυρών.

Όμως οι παραλαβές του νέου εξοπλισμού θα αρχίσουν από το 2025.

Έτσι οι ελληνικές αρχές δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση των πυροσβεστών και στις νέες μεθόδους πυρόσβεσης, με έμφαση στην πρόληψη.

Στο επίπεδο της πρόληψης για πρώτη φορά στην ιστορία μπαίνουν μέσα στα δάση ο ΔΕΔΔΗΕ και ο ΑΔΜΗΕ για να δημιουργήσουν αντιπυρικές ζώνες, ενώ ζώνες θα γίνουν και περιμετρικά των στρατοπέδων σε ακτίνα 100 μέτρων.

Επιπλέον, το υπουργείο περιβάλλοντος και ενέργειας με τα δασαρχεία διανοίγουν αντιπυρικές ζώνες πολλών χιλιομέτρων μέσα στα δάση και πλέον υπάρχει υποχρέωση να καθαρίζουν όλοι οι πολίτες τα οικόπεδα τους σε περιαστικές, δασικές περιοχές, διαφορετικά θα τους επιβάλλονται πρόστιμα από τους δήμους.

«Η πρόληψη είναι πολύ βασική για εμάς και όλες αυτές οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για να μπαίνουν (σ.σ.: οι αρμόδιες υπηρεσίες) μέσα στα δάση και η από κοινού προσπάθεια πιο γρήγορα στο πεδίο. Αυτό είναι που έχουμε να δώσουμε φέτος στη νέα προσπάθειά μας για την αντιπυρική περίοδο», τονίζει ο κ. Κικίλιας.

Η νέα προσέγγιση κατάσβεσης μιας πυρκαγιάς

Ταυτόχρονα οι πυροσβέστες εκπαιδεύονταν διαρκώς όλο το προηγούμενο διάστημα.

Η Ελλάδα υιοθετεί τακτικές από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις δασικές πυρκαγιές.

Το νερό δεν αποτελεί πλέον το μοναδικό μέσο ανάσχεσης της φωτιάς, ειδικά στα πρώτα στάδιά της.

«Μπορούμε να τοποθετηθούμε σε πιο στρατηγικά σημεία και να κάνουμε κατάσβεση πυρκαγιάς με διάφορες μεθόδους, άνοιγμα ζωνών και κατάκαυσης και μέθοδο αντιπυρ, το οποίο είναι πιο εξειδικευμένη μέθοδος για να μπορείς να αντιμετωπίζεις τις πυρκαγιές», εξηγεί ο πυροσβέστης, Δημήτρης Πρίφτης.

Πλέον χρησιμοποιούνται αλυσοπρίονα, εξειδικευμένες τσουγκράνες, μετεωρολογικά όργανα, ακόμη και tablets.

Οι ίδιοι οι πυροσβέστες αναγνωρίζουν την ανάγκη να υπάρχει πιο επιστημονική προσέγγιση για τις πυρκαγιές.

«Οι υψηλές θερμοκρασίες φέρνουν προβλήματα και το νερό παύει να είναι το βασικό μας όπλο. Βασικό μας όπλο είναι τα εργαλεία μας, η εκπαίδευση η καθημερινή που κάνουμε και φυσικά η χειρονακτική εργασία και η προσέγγιση της πυρκαγιάς με μεγαλύτερη επιστημονική μέθοδο, μετρώντας τις υγρασίες, τον άνεμο, την εδαφολογία και γίνεται δηλαδή πιο μελετημένη η προσέγγιση της πυρκαγιάς», υπογραμμίζει ο κ. Πρίφτης.

Διαρκής εκπαίδευση

Καθ’ όλη τη διάρκεια του Απριλίου, οι πυροσβέστες ενέτειναν τις ασκήσεις τους και την εκπαίδευση τους χρησιμοποιώντας νέες εγκαταστάσεις.

Μια από αυτές είναι το Fire Dragon, ένα ρυμουλκούμενο αξίας 1,2 εκατομμυρίων ευρώ που χρησιμοποιείται για την προσομοίωση του εσωτερικού ενός φλεγόμενου κτιρίου.

Τα πυροσβεστικά πληρώματα με βαρύ προστατευτικό εξοπλισμό και δεξαμενές οξυγόνου το χρησιμοποιούν για να εξασκηθούν σε τεχνικές διάσωσης.

Οι πυροσβέστες σέρνονται μέσα σε ένα λαβύρινθο, μέσα στο σκοτάδι, για να εξασκηθούν στην εργασία σε περιορισμένους χώρους.

Οι συμμετέχοντες με πλήρη εξάρτηση γυμνάζονται πρώτα σε διαδρόμους αναρρίχησης και άλλα μηχανήματα γυμναστηρίου και στη συνέχεια σέρνονται μέσα στο λαβύρινθο, καθώς προστίθενται καπνός και δυνατοί θόρυβοι για να αποπροσανατολιστούν.

«Ο πυροσβεστικός λαβύρινθος βοηθάει τους πυροσβέστες σε σκοτεινό περιβάλλον, σε άγνωστο περιβάλλον, παρουσία πυρκαγιάς, να μπουν στο χώρο, να ερευνήσουν, πιθανόν να κάνουν διάσωση και να βρουν τον τρόπο να βγουν από τον χώρο», εξηγεί ο διοικητής του κέντρου εκπαίδευσης, Βρασίδας Γραφάκος.

Αυτή η εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει στη διάσωση ανθρώπων που εγκλωβίζονται σε σπίτια, τα οποία έχουν τυλιχθεί στις φλόγες.

Βαρύ το τίμημα των πυρκαγιών

Το Associated Press συνάντησε την συνταξιούχο Χρυσούλα Ρενιέρη. Έχασε το σπίτι της πέρσι κατά τη μεγάλη φωτιά στο Λουτράκι.

Επισκέφθηκαν το κατεστραμμένο της σπίτι. Καθώς περπατούσε μέσα στα μαυρισμένα δωμάτια, η κυρία Ρενιέρη περιέγραψε πως η οικογένειά της ένιωθε αβοήθητη καθώς η πυρκαγιά πλησίαζε.

«Δεν κάνανε τίποτα, τίποτα. Μας αφήσανε και καήκαμε», λέει χαρακτηριστικά.

Η Ελλάδα θρηνεί μεγάλο αριθμό θυμάτων από πυρκαγιές. Οι καταστροφές είναι πολύ μεγάλες. Πέρυσι στον Έβρο σημειώθηκε η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Παρατηρητηρίου Δασικών Πυρκαγιών έως τον Σεπτέμβριο του 2023 η καμένη έκταση ανήλθε σε ένα εκατομμύριο επτακόσιες χιλιάδες στρέμματα.

Το στοίχημα λοιπόν παραμένει μεγάλο.