ΕΕ: Σχέδιο επέκτασης των κυρώσεων κατά του Ιράν μετά την επίθεση στο Ισραήλ

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα Αγγλικά^[1]

Μιλώντας μετά την ολοκλήρωση της έκτακτης τηλεδιάσκεψης των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ την Τρίτη, ο Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι εξετάζεται η πιθανότητα επέκτασης των υφιστάμενων κυρώσεων της ΕΕ κατά της ιρανικής τεχνολογίας των μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Ενδεχόμενη επέκταση του ισχύοντος καθεστώτος κυρώσεων – που θεσπίστηκε τον Ιούλιο του 2023 για να τιμωρήσει το Ιράν επειδή τροφοδότησε την πολεμική μηχανή του Πούτιν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη – μπορεί να σημαίνει ότι στο στόχαστρο εκτός από τα drone θα μπουν και οι πύραυλοι καθώς και οι σύμμαχοι του Ιράν στην περιοχή.

Παράλληλα, η ΕΕ θα εξετάσει το ενδεχόμενο να συμπεριλάβει τους Φρουρούς της Επανάστασης στη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων, συμπλήρωσε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, τονίζοντας ωστόσο ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν δύσκολη, δεδομένου ότι ο στρατιωτικός βραχίωνας του καθεστώτος της Τεχεράνης δεν έχει ακόμη συνδεθεί με κάποια τρομοκρατική ενέργεια σε κανένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Το ζήτημα της διεύρυνσης των κυρώσεων τέθηκε από “ορισμένα κράτη μέλη” κατά τη διάρκεια της συνάντησης, δήλωσε ο Ζοζέπ Μπορέλ, αλλά απέφυγε να κατονομάσει τις χώρες. Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ και ο Αυστριακός ομόλογός της Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ είχαν αφήσει να εννοηθεί νωρίτερα ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν επιβεβλημένη.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ τάσσονται κατά της περαιτέρω κλιμάκωσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, καλώντας όλες τις πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση. 

Τα κράτη μέλη επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους στην ασφάλεια του Ισραήλ, ενώ ταυτόχρονα παροτρύνουν την κυβέρνηση Νετανιάχου να επιδείξει σύνεση για να αποτρέψει την επέκταση της σύγκρουσης.

“Η περιοχή βρίσκεται στο χείλος της αβύσσου (…) και πρέπει να απομακρυνθούμε από αυτήν”, δήλωσε ο Ζοζέπ Μπορέλ, προσθέτοντας ότι ένα λάθος βήμα στη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν πόλεμο που “κανείς δεν θέλει”.

Οι κυρώσεις για τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα μπορούσαν να “επεκταθούν”

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη θεσπίσει μια σειρά κυρώσεων κατά του ιρανικού καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένων εμπορικών περιορισμών, ταξιδιωτικών απαγορεύσεων και παγώματος περιουσιακών στοιχείων.

Ορισμένες από αυτές τις κυρώσεις έχουν επιβληθεί ως απάντηση στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Τεχεράνη – μεταξύ άλλων μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί το 2022 από την αστυνομία ηθών του Ιράν – και την επακόλουθη δρακόντεια καταστολή των διαδηλωτών.

Πιο πρόσφατα, η ΕΕ θέσπισε ένα νέο καθεστώς απαγόρευσης εξαγωγών από την ΕΕ κρίσιμων εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή drone, γνωστών και ως μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV), τα οποία στη συνέχεια πωλούνται στη Μόσχα για να ενισχύσει τις πολεμικές της επιχειρήσεις στην Ουκρανία.

Αυτά τα UAV χρησιμοποιήθηκαν το Σάββατο όταν η Τεχεράνη εκτόξευσε περίπου 300 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κρουζ και βαλλιστικούς πυραύλους προς το Ισραήλ, στην πρώτη άμεση επίθεση σε ισραηλινό έδαφος στα χρονικά.

Η επίθεση ήταν μια απάντηση στην πρόσφατη αεροπορική επιδρομή του Ισραήλ σε ιρανικό διπλωματικό κτίριο στη Δαμασκό, κατά την οποία σκοτώθηκαν επτά μέλη της Φρουράς της Επανάστασης, μεταξύ των οποίων και δύο ανώτατοι διοικητές. Η επίθεση αυτή καταδικάστηκε επίσης από τον Μπορέλ εξ ονόματος της ΕΕ.

Ο Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι οι κυρώσεις του μπλοκ κατά των ιρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών θα μπορούσαν να επεκταθούν προς “δύο κατευθύνσεις.” 

Πρώτον, να συμπεριληφθούν και οι πύραυλοι στη λίστα των κυρώσεων, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η Τεχεράνη προμηθεύει τη Μόσχα με πυραύλους.

Οι σύμμαχοι του Ιράν σε γειτονικές χώρες, όπως οι Χούτι στην Υεμένη, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και το συριακό καθεστώς, θα μπορούσαν επίσης να τεθούν στο στόχαστρο στο πλαίσιο ενός διευρυμένου καθεστώτος κυρώσεων.

Εκκλήσεις για περαιτέρω περιοριστικά μέτρα

Νωρίτερα την Τρίτη, ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ έστειλε επιστολή σε 32 δυτικούς ομολόγους του -συμπεριλαμβανομένων και των 27 υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ- καλώντας τους να επιβάλουν νέες κυρώσεις στο πυραυλικό πρόγραμμα του Ιράν και να κατατάξουν τους Φρουρούς της Επανάστασης στις τρομοκρατικές οργανώσεις.

“Το Ιράν πρέπει να σταματήσει τώρα – πριν να είναι πολύ αργά”, δήλωσε ο υπουργός Ισραήλ στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X^[2], περιγράφοντας την πρωτοβουλία του ως “διπλωματική επίθεση κατά του Ιράν”.

Ο Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι ενώ οι υπηρεσίες του θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να κατατάξουν τους Φρουρούς της Επανάστασης στις τρομοκρατικές οργανώσεις, απαιτείται “συσχέτιση με υπόθεση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων” για να μπορέσει να το πράξει.

“Θα ζητήσω από τις νομικές υπηρεσίες της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης να το επανεξετάσουν και να δουν αν υπάρχει κάποια υπόθεση στην οποία θα μπορούσαμε να βασίσουμε αυτή την πρόταση, αλλά προς το παρόν δεν την έχουμε”, εξήγησε.

Ένα άλλο πιθανό εργαλείο για την άσκηση πίεσης στο Ιράν θα μπορούσε να είναι η επαναφορά των κυρώσεων που επιβλήθηκαν για τις πυρηνικές δραστηριότητες της Τεχεράνης.

Η πυρηνική συμφωνία του 2015 για το Ιράν, η οποία είδε το Ιράν να σταματάει μεγάλο μέρος του πυρηνικού του προγράμματος με αντάλλαγμα την άρση των δυτικών κυρώσεων αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ, περιλαμβάνει μια ρήτρα με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ για την “επαναφορά” των κυρώσεων εάν το Ιράν είναι ύποπτο για παραβίαση της συμφωνίας.

Οι ΗΠΑ επιχείρησαν να επαναφέρουν τις κυρώσεις το 2020, αλλά εμποδίστηκαν από άλλους υπογράφοντες -συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Γερμανίας- οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι η κίνηση αυτή δεν ήταν δυνατή, δεδομένου ότι η κυβέρνηση Τραμπ είχε αποχωρήσει από την πυρηνική συμφωνία το 2018.

Όμως, μιλώντας στο Euronews τη Δευτέρα, ο Sven Biscop του Ινστιτούτου Egmont εξήγησε ότι οποιαδήποτε αυστηροποίηση των κυρώσεων της ΕΕ θα ασκούσε ελάχιστη πίεση στο Ιράν: “Το Ιράν είναι πλέον σχεδόν εντελώς απομονωμένο από τη Δύση. Έτσι, υπάρχουν λίγα πράγματα που θα μπορούσε να επιφέρει ένας άλλος γύρος κυρώσεων της ΕΕ κατά του Ιράν”.

Οι ηγέτες της ΕΕ πρόκειται να συνέλθουν στις Βρυξέλλες για διήμερη σύνοδο κορυφής την Τετάρτη, όπου η εύθραυστη κατάσταση στη Μέση Ανατολή αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις.

References

1. ^{^} Αγγλικά (www.euronews.com)
2. ^{^} στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X (twitter.com)